-
1 работоспособный
1. прил.трудоспособныйэшкә һәләтле, эшкә булдыҡлы2. прил.способный много работатьэшкә уңған, эшсән, ҡонар -
2 третий
1. числ.өсөнсө2. в знач. сущ. ж третьяөстән бер3. в знач. сущ. с третьесладкое блюдоөсөнсө, өсөнсө блюдона третье – компот — өсөнсө блюдоға – компот
4. прил.беспристрастныйбитараф, бер яҡлы ла булмаған5. в знач. вводн. сл. уст., разг. см. в-третьихтретьего дня — элекке, элгәрге көн
третьи петухи — таң тишеге, өсөнсө әтәс
-
3 деловой
1. прил.эш...ы2. прил.эшлекле, булдыҡлы, эш...ыделовой человек — эш кешеһе, эшлекле кеше
3. прил. спец.эшкә (төҙөлөшкә) яраҡлы, эшкә китә торған -
4 неподатливый
1. прил.эшкәртеүгә килмәү, ҡыйынлыҡ менән эшкәртелә торған2. прил. перен.неуступчивыйыҡҡа (яйға, ипкә) килмәгән, үҙ һүҙле, еңмеш -
5 пионер
I1. мпионербилдәһеҙ илгә, төбәккә башлап барып йәшәй башлаған кеше2. м перен.пионерниндәйҙер эшкә башланғыс һалған кешеIIмпионерүҫмерҙәр ойошмаһы вәкиле -
6 фанатик
1. мфанатикдингә ныҡ бирелгән кеше2. мфанатикберәй идеяға, эшкә ныҡ бирелгән кеше -
7 фанатичка
1. жфанатикдингә ныҡ бирелгән кеше2. жфанатикберәй идеяға, эшкә ныҡ бирелгән кеше -
8 барин
1. м; уст.барин, алпауытпомещик, дворян, баяр2. м; уст.барин, алпауытәфәнде, хужа3. м; уст.күсм.барин, алпауытэшләргә яратмаған кеше, аҡһөйәк -
9 бездеятельный
-
10 гастролёр
1. мгастролёргастролгә килгән артист2. мкүсм., һөйл.гастролёрэштән эшкә күсеп йөрөгән кеше -
11 горячий
1. прил.ҡайнар, эҫе, ҡыҙыу2. прил. перен.ҡыҙыу, ҡайнар, ялҡынлы3. прил. перен.ҡыҙыу4. прил. перен.о лошадяхярһыу, иләү5. прил.ҡыҙҙырып, эҫетеп6. в знач. сущ. разг. с горячееэҫе ашпо горячим следам: — 1) (по свежим следам) эҙе һыуынмаҫ элек, артынса уҡ тикшереү (эҙәрләү)
2) (сразу же) эҫе мәлендә; под горячую руку — (попасть, подвернуться и т.п.) ҡыҙған саҡҡа (тура килеү, эләгеү)
-
12 жадный
1. прил.ҡомһоҙ, ҡомар, һаран, ҡарун2. прил. перен.ашҡынып тороусы, атлыҡҡан, әүәҫ, үтә, ныҡ -
13 занятой
-
14 инвестор
м; экон.инвесторбер эшкә, кәсепкә капитал һалыусы кеше, ойошма йәки дәүләт -
15 исправный
1. прил.төҙөк, бөтөн, эшкә яраҡлы2. прил.исполнительныйтыңлаусан, күндәм, тырыш, кеше ыңғайлы -
16 не
I1. частицадля выражения полного отрицания-ма/-мә, -май/-мәй, -маҫ/-мәҫ2. частицадля придания неопределённости, неполного отрицаниятүгел, -ма/-мәговори не говори — әйттең ни, әйтмәнең ни
3. частицапри противопоставлениитүгелне река, а гора — йылға түгел, ә тау
4. частицадля придания или усиления утвердительного значения-ма/-мә түгел, -ма/-мә5. частицадля выражения предположительноститүгел, -ма/-мә6. частицав сочетании с предлогом без придаёт значение ограниченного утвержденияшаҡтай, -майынса/-мәйенсә түгел7. частицав сочетании с частицами чуть, едва образует сочетания со значением возможности, допустимостисаҡ ҡына (аҙ ғына) -мау/-мәү (-май/-мәй) ҡалыу, -а/-ә яҙыу8. частицапри глаголах на -ся, имеющих приставку на, обозначает невозможность, нежелание и т.п. прекратить действие-ма/-мәне настолько..., чтобы — -маҫлыҡ/-мәҫлек (дәрәжәлә) түгел
он не настолько болен, чтобы не прийти на работу — ул эшкә килмәҫлек ауырыу түгел
не то..., не то — әллә..., әллә
не то снег, не то дождь — әллә ҡар, әллә ямғыр
не только..., но и — ғына түгел, -да/-дә
не только дети, но и взрослые — балалар ғына түгел, ололар ҙа
не что иное, как — ғына, башҡа бер ни түгел
тем не менее — шулай булһа ла, шулай булыуға ҡарамаҫтан
хотя (и) не..., но (однако) — -маһа ла/-мәһә лә
хотя и не соглашается, но понимает — риза булмаһа ла аңлай
не столько..., сколько — -дан/-дән, -ҙан/-ҙән бигерәк
он не столько умён, сколько находчив — ул аҡыллы булыуҙан бигерәк тапҡыр
IIприл.всегда под ударением; в сочетании с предлогами является отделяемой частью местоимений некого, нечегоюҡ -
17 несерьёзный
1. прил.легкомысленныйетди ҡарамаған, өҫтән уйлаусан, еңел аҡыллы2. прил.незначительныйәһәмиәтһеҙ, мөһим булмаған -
18 общественный
1. прил.ижтимағи2. прил.йәмғиәт...ы3. прил.йәмәғәт...ы, йәмәғәтселек...ы4. прил.совместныйбергәләп5. прил.любящий общество, компаниюйәмәғәтселна общественных началах — түләүһеҙ, бушлай
-
19 плечо
1. с анат.ҡулбаш, иңбаш, яурын, иң2. с тех.иңбаш, көйәнтәһалмауырҙың терәк нөктәһенән көс төшкән нөктәгә тиклемге өлөшөвынести (вывезти) на своих плечах — үҙ иңеңдә алып барыу, бер үҙең үтәп сығыу
за плечами быть (стоять, иметь и т.п.): — 1) үткәндә, уҙғанда (булыу, тороу)
2) яҡында булыу (тороу); на плечи взвалить (переложить и т.п.) — елкәһенә йөкмәтеү (һалыу)
по плечу кому — көс етә, хәлдән килә (эшкә ҡарата)
с чужого плеча (об одежде) — кеше кейеме, кешенән ҡалған кейем
с плеч сбросить (стряхнуть, свалить и т.п.) — иңдән алып ташлау, тамам ҡотолоу
плечо к плечу; плечом к плечу; плечо в плечо: — 1) иңгә иң терәп, йәнәш
2) берҙәм рәүештә, бергә
См. также в других словарях:
оста — 1. Нин. б. һөнәр белән шөгыльләнүче квалификацияле эшче, һөнәрче 2. Үз эшенең зур белгече, үз эшен бик яхшы башкара алуга ирешкән кеше. Нин. б. эшкә оста, маһир кеше 3. Мастер 4. с. эшкә оста, оста кулда һөнәр бар 5. рәв. Яхшы белеп, сыйфатлы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
фанатик — I. и. 1. Үз диненә бик нык бирелгән, башка динне, башка диндәге кешеләрне күралмаучы кеше 2. күч. Берәр эшкә җаны тәне белән бирелгән, нин. б. идея, карашларга чын күңелдән ышанган кеше. II. ФАНАТИК – с. 1. Фанатизмга бирелгән, фанатизм белән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ирекле — 1. Беркемгә дә буйсынмаган, үз ихтыяры белән яши торган. Ни теләсә шуны эшләргә мөмкинлеге яки хокукы булган; бәйсез 2. (Берәр эшкә) үз теләге белән тотынучы яки алынучы. и. Сугыш вакытында гаскәргә үз теләге белән язылган кеше. рәв. ИРЕКЛЕДӘН –… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
буш — с. 1. Өстендә яки эчендә бер нәрсә дә булмаган, салынмаган, куелмаган 2. Бер нәрсә белән дә яки беркем тарафыннан да биләнмәгән, алынмаган (урын, штат һ. б. ш. тур.). Кеше яшәми, йөрми торган буш урам. күч. Азат, имин, арынган (уйлардан,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
көнлекче — Эш көне исәбеннән түләү шарты белән эшкә ялланган кеше (вакытлы эшкә) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәвәккәл — с. 1. Берәр эшкә кыю керешүче, аны икеләнүсез үтәүче; теге яки бу карарны кыю кабул итүче. и. Шундый кеше. Нин. б. эшкә керешергә, берәр карар кабул итәргә кыюлык, икеләнмәүчелек белдерә, чагылдыра торган 2. Зур кыюлык, ныклык, үз үзенә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
турыдан-туры — рәв. 1. Арадашчы кеше яки нәрсәләрдән башка; нәкъ үз (ләр) еннән, нәкъ үз (ләр) е с. Арадашчылардан башка булган, нәкъ үз (ләр) еннән булган. Ике арада торган этапларны, эшләрне үтмичә 2. кис. Бары тик, нәкъ т. сезнең гаеп 3. Башкарылачак эшкә,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җаваплы — с. 1. Эшнең нин. б. төре белән җитәкчелек итә, шул эшнең уңышлы үтәлешен тәэмин итә торган (кеше). Аерым административ бүлек яки хуҗалыкның бер тармагы белән җитәкчелек итә торган (эш, вазифа тур.) җаваплы эшкә куелган кеше. Шундый җитәкче урында … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитди — с. 1. Тормышта, эштә үзен төпле, акыллы тота торган, һәркайчан уйлап эш итүчән; киресе: җилбәзәк, җилкуар. Эшкә җаваплы карый торган, эшенә һәм үз үзенә таләпчән (кеше) , эшне булдырырлык (кеше) 2. Иң мөһим, әһәмияте ягыннан аерылып торган иң… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
опека — 1. Эшкә сәләтсез кешеләрне (балаларны, психик авыруларны, картларны) тәрбияләүне өскә алу, аларның шәхси һәм милек хокукларын кайгырту эше (дәүләт тарафыннан кемгә дә булса ышанып тапшырыла һәм контроль астында тотыла). Экономик хәлсез кечкенә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
остаз — кит. 1. Укытучы; фән белән таныштыручы, берәр һөнәргә өйрәтүче кеше. Берәр төрле эшкә, һөнәргә юл күрсәтүче, юнәлеш бирүче, үрнәк күрсәтүче 2. Мәсләгенә бик күпләрне өйрәткән өлкән, җитәкче кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
